Alle studenten uit de master criminologie hebben voor het vak ‘Stedelijkheid, cultuur en criminaliteit’ een blog geschreven geïnspireerd door een van de centrale thema’s van het vak: ‘global cities’ en de arbeidsmarkt, ongelijkheid en armoede, superdiversiteit, gentrificatie, geweld, en identiteit en de straat. De drie blogs die als beste zijn beoordeeld, worden op crimeur.nl gepubliceerd. Deze week Yanna de Boer.
Volgens socioloog Zygmunt Bauman leven we in een tijd van permanente onzekerheid die zich vooral uit als angst voor mensen die vreemd of anders zijn. Bauman beargumenteert dat het individualisme heeft geleid tot een sterk wantrouwen tegenover anderen dat zich telkens opnieuw weer uit als angst voor het vreemde en de vreemdeling, omdat ze crimineel zouden zijn of een bedreiging zouden vormen voor onze welvaart (Bauman, 2007).
Angst verdeelt gemeenschappen door achterdocht en bezorgdheid (Green, 1994). Deze angst kan zich vertalen in het nemen van drastische veiligheidsmaatregelen, zoals het ophangen van camera’s en het bouwen van hekken en muren om huizen of zelfs hele buurten. Deze gated communities zijn ingesloten, private gebieden waar veelal rijke burgers wonen, waardoor de ruimte erbuiten overblijft voor diegenen die het zich niet kunnen veroorloven naar binnen te gaan (Caldeira, 1996). Op deze manier wordt er voor burgers bepaald waar in de fysieke ruimte ze zich wel en niet kunnen bewegen en bovendien wordt de ruimte sterk gecontroleerd. De meest extreme vormen van gated communities komen niet in Nederland, maar wel op andere plekken voor. Voornamelijk in Latijns-Amerika trekken de rijken zich terug in ommuurde woningen bewaakt door private beveiliging en laten de corruptie en het misbruik van de vaak slecht gefinancierde publieke veiligheidssector achter voor de armen (Pearce, 2010). Bewoners gebruiken de muren, toegangspoorten en bewakers om extern gevaar buiten te houden. Juist omdat men bang is, gaat men elders wonen of bouwt men exclusieve, private residentiële gebieden waar ze de ander buiten de deur kunnen houden (Low, 2001). Hiermee wordt de (ervaren) fysieke afstand tussen henzelf en de ander vergroot.
Terwijl angst voor geweld dus één van de rechtvaardigingen van dergelijke gemeenschappen is (Caldeira, 1996), leidt het wonen in een gated community vaak alleen maar tot meer gevoelens van angst. De hekken en muren maken reeds bestaande patronen van uitsluiting juist concreet zichtbaar (Low, 2001). Jezelf afzonderen van alles en iedereen wat vreemd is, creëert een wij-zij denken en drijft mensen alleen maar verder uit elkaar. De aanwezigheid van een gated community versterkt processen van stigmatisering in de algehele gemeenschap. Enerzijds wordt de angst voor criminaliteit gebruikt om de toegenomen veiligheidsmaatregelen, zoals muren of camera’s, te legitimeren, terwijl anderzijds de snelle toename van alledaagse gesprekken over criminaliteit de context wordt waarin bewoners van gated communities stereotypen genereren. Het contact met mensen buiten de community neemt af en bewoners baseren hun mening over hen veelal op vooroordelen. Criminele daden worden gedachteloos toegeschreven aan bepaalde groepen en op deze manier labelen bewoners verschillende sociale groepen als gevaarlijk en dus als mensen waarvoor je bang moet zijn en met wie je contact moet vermijden (Caldeira, 1996).
De hekken en muren maken duidelijk wie er welkom is en wie niet, namelijk “de ander” en fungeren dus als instrument om sociale uitsluiting in stand te houden. De sociale scheiding die wordt gecreëerd door gated communities is opzettelijk. De muur en het hek definiëren grenzen die niet kunnen worden overschreden, behalve door leden van de gated community, terwijl men juist gebaat zou zijn bij openheid, zowel in de fysieke ruimte als in het contact met “de ander”.
In tijden van permanente onzekerheid zijn we op zoek naar manieren om deze onzekerheid het hoofd te bieden. Gated communities hebben als doel een veilige leefomgeving te creëren en angst te reduceren, maar in de praktijk is het tegenovergestelde waar.
Gated communities brengen gevoelens van uitsluiting en verdeling teweeg die de hele gemeenschap negatief kunnen beïnvloeden en op de lange termijn kunnen leiden tot een versterking van al bestaande sociale ongelijkheden in de samenleving.
Jezelf en je eigendom beschermen door hekken en muren te bouwen, verandert niets aan de constante staat van onzekerheid waarin we volgens Bauman verkeren. Angst is nog altijd zeer sterk aanwezig in gated communities en wie zich afsluit, verliest alleen maar nog meer van zijn toch al gebrekkige vaardigheid om met het vreemde om te gaan (Bauman, 2007). We zullen moeten leren leven met het vreemde en “de ander” en daarin is openheid de enige juiste weg.
Share List
